Tổng quan Nông nghiệp Sóc Trăng
Sóc Trăng nằm ở phía Đông Nam vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), cách thành phố Cần Thơ 60 km. Phía Tây Bắc giáp tỉnh Hậu Giang, phía Đông Bắc giáp tỉnh Trà Vinh qua sông Hậu, phía Tây Nam giáp tỉnh Bạc Liêu, phía Đông và Đông Nam giáp Biển Đông, với bờ biển dài hơn 72 km.
Sóc Trăng có hệ thống giao thông với 3 tuyến quốc lộ xuyên qua tỉnh là Quốc lộ 1A, tuyến Nam Sông Hậu và tuyến Quản lộ - Phụng Hiêp đã hoàn thành đưa vào sử dụng. Cùng với hệ thống giao thông thủy đi ra hai cửa biển là Trần Đề và Mỹ Thanh tạo điều kiện thuận lợi trong giao thương với các tỉnh, các địa phương trong vùng.
Tổng diện tích đất tự nhiên 331.118 ha. Trong đó đất nông nghiệp 276.958 ha, chiếm 83,64% diện tích tự nhiên (đứng thứ 5 trong vùng ĐBSCL). Trong đó đất trồng lúa 146.970 ha, đất nuôi trồng thủy sản 54.500 ha, đất trồng cây lâu năm 43.000 ha, đất lâm nghiệp 12.156 ha (hiện trạng đất năm 2010).
Tỉnh có 11 đơn vị hành chính (9 huyện, 01 thị xã và 01 thành phố) gồm 109 xã, phường, thị trấn; 775 ấp, khóm; dân số trung bình 1.300.826 người, trong đó khu vực nông thôn 1.008.678 người.
Nhờ có lợi thế về địa lý, điều kiện thổ nhưỡng, nguồn nước cho phép Sóc Trăng phát triển một nền nông nghiệp đa dạng. Trong thời gian qua, tỉnh Sóc Trăng qua các kỳ Đại hội luôn xác định kinh tế nông nghiệp là thế mạnh số 1, trong đó thủy sản là ngành kinh tế mũi nhọn, từ đó mà tập trung chỉ đạo từ khâu quy hoạch tới huy động nhiều nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp, chọn khâu đột phá là thủy lợi, khuyến nông, giống cây trồng, vật nuôi, giống thủy sản để thực hiện.
Lúa là sản phẩm chủ lực của nông nghiệp Sóc Trăng. Sản lượng tăng bình quân 5,26%/năm, đến năm 2012 sản lượng lúa của Tỉnh đạt trên 2,2 triệu tấn, tăng trên 285 ngàn tấn so năm 2010. Đặc biệt ở Sóc Trăng diện tích lúa đặc sản phát triển khá nhanh với 2 nhóm đặc sản chủ lực là nhóm giống lúa thơm ST và giống lúa Tài nguyên mùa đã nâng cao thu nhập cho nông dân, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng, cũng như góp phần vào việc tạo thương hiệu lúa, gạo chất lượng cao của Việt Nam để xuất khẩu ra thị trường thế giới.
Thủy sản là kinh tế mũi nhọn của tỉnh có thể phát triển nuôi trồng thủy sản ở cả 03 vùng sinh thái nước mặn, lợ, ngọt của biển, ven biển và nội địa. Đến năm 2012, diện tích nuôi trồng thủy sản đạt 64.434 ha, trong đó diện tích nuôi tôm nước lợ là 37.346 ha (có 21.613 ha nuôi thâm canh và bán thâm canh); tổng sản lượng thủy sản đạt 181.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt 388 triệu USD. Đây là ngành kinh tế có tốc độ phát triển nhanh của Sóc Trăng, làm thay đổi đời sống vùng nông thôn ven biển của Tỉnh, tạo ra hàng ngàn công ăn việc làm từ công nghiệp chế biến và các dịch vụ liên quan. Tuy nhiên, dịch bệnh gây thiệt hại diện tích tôm nuôi là cao trong 02 năm 2011-2012 đang ảnh hưởng lớn tới đời sống người dân vùng nuôi tôm. Nhờ thực hiện kịp thời chính sách bảo hiểm cho người nuôi tôm, Tỉnh đã giúp trên 1.920 hộ dân nhận được số tiền bồi thường thiệt hại trên 128 tỷ đồng, nhằm khôi phục sản xuất.
Ngoài hai sản phẩm chủ lực Sóc Trăng cũng phát triển rất tốt các loại rau màu như hành tím, củ cải, cây công nghiệp ngắn ngày như mía. Mía là một trong những cây được phát triển thành các vùng sản xuất tập trung ở các huyện Cù Lao Dung, Long Phú, Mỹ Tú. Diện tích mía năm 2012 đạt 13.281 ha cho sản lượng trên 1,3 triệu tấn cung cấp cho nhà máy Đường Sóc Trăng và các nhà máy Đường các tỉnh Trà Vinh, Hậu Giang, Cần Thơ. Hành tím là mặt hàng truyền thống và có khả năng phát triển của Tỉnh, đã xuất khẩu sang một số nước. Vùng chuyên canh tác hành tím được tập trung ở huyện Vĩnh Châu trên các giồng cát cho năng suất cao và chất lượng tốt. Diện tích cây hành tím năm 2012 đạt 8.218 ha cho sản lượng 139.564 tấn.
Bên cạnh đó, cây ăn trái là một thế mạnh trên vùng ngọt của Tỉnh do ít chịu ảnh hưởng lũ. Các cây chủ lực có giá trị kinh tế cao đã và đang được ngành Nông nghiệp ưu tiên phát triển là măng cụt, sầu riêng, xoài, bưởi, cam, quýt, vú sữa bằng các giống mới có chất lượng cao như: sầu riêng hạt lép, xoài cát Hòa Lộc, xoài Cát Chu, bưởi da xanh, bưởi Năm Roi, cam mật, quýt đường, vú sữa Lò Rèn. Diện tích cây ăn trái hiện có 26.988 ha với sản lượng 200.000 tấn trái các loại.
Chăn nuôi cũng là nghề truyền thống mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho nông dân, tuy nhiên tỷ trọng chăn nuôi chiếm tỷ lệ còn thấp (từ 10-15%) trong cơ cấu giá trị sản xuất ngành Nông nghiệp và chưa tương xứng với tiềm năng. Do vậy, Tỉnh xác định chăn nuôi là ngành quan trọng cần ưu tiên đầu tư phát triển để nâng dần tỉ trọng. Cùng với ngành chăn nuôi cả nước, chăn nuôi ở Sóc Trăng những năm gần đây gặp nhiều khó khăn do dịch bệnh và giá cả đầu vào và đầu ra không ổn định. Tuy nhiên chăn nuôi của Sóc Trăng đang phát triển theo quy mô trang trại tập trung, sử dụng con giống tốt, ứng dụng quy trình chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học để sản xuất an toàn và đạt hiệu quả. Năm 2012, tổng đàn heo đạt 317.000 con, đàn bò 23.620 con, và đàn gia cầm 5,3 triệu con.
Giá trị ngành Lâm nghiệp Sóc Trăng tuy thấp nhưng là điều kiện quan trọng để bảo vệ môi trường và góp phần tăng thu nhập cho một bộ phận dân cư. Diện tích rừng tập trung hiện có 11.000 ha, trong đó rừng phòng hộ là 6100 ha.
Hiện nay về cơ bản nông nghiệp Sóc Trăng đã hình thành các vùng sản xuất tập trung về lúa cao sản - đặc sản, mía nguyên liệu, hành tím, nuôi tôm nước lợ, nuôi cá tra, chăn nuôi gia súc, gia cầm trang trại tập trung.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội Tỉnh Đảng bộ Sóc Trăng lần thứ XII (giai đoạn 2010-2015) nông nghiệp tiếp tục được xác định là nền tảng, thủy sản là kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Ngành đang tập trung phát triển sản xuất hàng hóa có chất lượng và hiệu quả cao, đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu sản xuất nông nghiệp và kinh tế nông thôn. Về thủy sản, tiếp tục phát triển theo hướng bền vững, bảo đảm môi trường sinh thái. Về lâm nghiệp, đẩy mạnh trồng, chăm sóc và bảo vệ rừng, nhất là rừng phòng hộ ven biển.
UBND Tỉnh Sóc Trăng cụ thể hóa bằng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm giai đoạn 2011-2015. Tốc độ tăng trưởng GDP khu vực I đặt ra cho giai đoạn 2011-2015 theo giá so sánh năm 1994 và theo giá hiện hành tương ứng là 4,25%/năm và 8,1%/năm. Giá trị sản lượng thu hoạch trên 01 ha đất nông nghiệp, thủy sản đến năm 2015 đạt 100 triệu đồng.
Các giải pháp cụ thể cũng đã được đề ra để đạt được các mục tiêu nêu trên. Đối với lĩnh vực Nông nghiệp, tập trung thực hiện Đề án Phát triển ngành trồng trọt đến năm 2020, Đề án Cơ giới hóa các khâu quy hoạch và sau thu hoạch trong sản xuất đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020, Đề án Phát triển giống vật nuôi giai đoạn 2010-2015 và định hướng đến năm 2020, Dự án Đầu tư xây dựng vùng sản xuất lúa ứng dụng công nghệ cao, hoàn chỉnh hệ thống thủy lợi đảm bảo cho tưới tiêu và mở rộng việc áp dụng các biện pháp quản lý tổng hợp, các kỹ thuật tiên tiến, qui trình canh tác theo hướng GAP. Đối với lĩnh vực thủy sản, thực hiện tốt Đề án Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản giai đoạn 2010-2015, định hướng đến năm 2020, Dự án Đầu tư xây dựng, nâng cấp cơ sở hạ tầng vùng sản xuất cá tra, dự án đầu tư vùng sản xuất lúa - tôm công nghệ cao, quản lý chặt chẽ qui hoạch, xác định rõ vùng nuôi thâm canh, bán thâm canh, vùng nuôi quảng canh lúa - tôm để có giải pháp đầu tư phù hợp, áp dụng giải pháp nuôi bền vững để có sản phẩm đạt chất lượng, sạch, an toàn, đẩy mạnh khai thác nguồn lợi hải sản biển, tăng cường năng lực đánh bắt xa bờ. Đối với lĩnh vực lâm nghiệp, thực hiện tốt đề án phát triển lâm nghiệp bền vững khu vực ven biển tỉnh Sóc Trăng đến năm 2020, tiếp tục phát động phong trào trồng cây phân tán.
Phát huy những mặt mạnh, những kết quả đạt được trong thời gian qua, Sóc Trăng đã xây dựng các mục tiêu, giải pháp toàn diện cho giai đoạn tiếp theo sẽ là điều kiện để nông nghiệp Sóc Trăng phát triển nhanh, ổn định và bền vững trong thời gian tới.
Đào Duy Sự
Văn phòng Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Sóc Trăng